Niemal dwukrotny wzrost liczby zarejestrowanych samochodów z napędem elektrycznym, prognozowany przez PSPA w raporcie Polish EV Outlook 2021 (Polishevoutlook.pl) oraz 25% wzrost stacji ładowania – największa organizacja branżowa rynku zrównoważonego transportu podsumowuje w najnowszym raporcie 2021 rok w polskiej elektromobilności.
Rekord na rynku samochodów elektrycznych
Jak wynika z prowadzonego przez Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych i Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego „Licznika elektromobilności”, pod koniec 2021 r. w Polsce było zarejestrowanych łącznie 39 658 osobowych i użytkowych samochodów z napędem elektrycznym. Tym samym, w ciągu ostatnich 12 miesięcy park EV w Polsce powiększył się ponad dwukrotnie (o 101% r/r). W segmencie samochodów osobowych odnotowano 19 408 rejestracji. To kolejny już z rzędu historyczny rekord.
– Przez 12 miesięcy 2021 r. zarejestrowano prawie dwukrotnie więcej samochodów osobowych z napędem elektrycznym niż w roku 2020 i niemal czterokrotnie więcej niż w roku 2019. Liczba nowych rejestracji okazała się być o 125% większa niż cały park EV w 2019 r. W segmencie elektrycznych pojazdów dostawczych i ciężarowych w ciągu dwóch lat flota urosła o 219%. Pod względem liczby rejestracji nowych, osobowych samochodów elektrycznych jesteśmy obecnie na zbliżonym poziomie, jak np. Hiszpania w 2018 r. i nieco wyższym niż Niemcy, Niderlandy i Wielka Brytania w roku 2014 czy Szwecja w roku 2016 – mówi Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający PSPA.
Infrastruktura ładowania wciąż rozwija się zbyt wolno
Wzrost mniejszy od spodziewanego odnotowano w sektorze ogólnodostępnej infrastruktury ładowania. Pod koniec grudnia 2021 r. w Polsce funkcjonowały 1932 ogólnodostępne stacje ładowania pojazdów elektrycznych (3784 punkty). 30% z nich stanowiły szybkie stacje ładowania prądem stałym (DC), a 70% – wolne ładowarki prądu przemiennego (AC) o mocy mniejszej lub równej 22 kW. Łącznie w 2021 r. oddano do użytku 568 nowych stacji ładowania pojazdów elektrycznych, z czego ponad 1/5 – 119 – w samym grudniu. Liczba punktów uruchomionych w 2021 r. wyniosła 1143. To wartość zbliżona do prognoz ujętych w ostatnim wydaniu cyklicznego raportu PSPA „Polish EV Outlook” – 1287 (Polishevoutlook.pl).
– Przyrost nowych ładowarek w 2021 r. okazał się być wyższy w porównaniu do wyjątkowo trudnego roku 2020, gdy uruchomiono 353 nowe stacje, jak również do roku 2019. Mimo to spodziewaliśmy się rezultatu lepszego o ok. 10%. Rozwój stacji ładowania w Polsce wciąż opóźniają liczne bariery, przede wszystkim natury administracyjno-prawnej, m.in. przewlekłe procedury przyłączeniowe oraz niekorzystna z perspektywy operatorów struktura własnościowa infrastruktury elektroenergetycznej na Miejscach Obsługi Podróżnych. Jednocześnie stacje ładowania w Polsce są rozmieszczone bardzo nierównomiernie, aż 41% z nich koncentruje się w 15 największych miastach – mówi Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający PSPA.
Rozszerzenie systemu subsydiów ze środków publicznych
W 2021 r. zapowiadany od dawna system finansowy wsparcia finansowego elektromobilności ze środków publicznych zaczął nabierać realnych kształtów. W lipcu NFOŚiGW uruchomił pierwszy nabór w ramach programu „Mój Elektryk”, adresowany do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej nabywających zeroemisyjne samochody osobowe. W listopadzie ruszył kolejny nabór, tym razem kierowany do beneficjentów instytucjonalnych (w tym przedsiębiorców) kupujących pojazdy na kredyt lub za gotówkę. Równolegle Bank Ochrony Środowiska, dystrybuujący dotacje do leasingu i wynajmu długoterminowego w imieniu NFOŚiGW, ogłosił podpisanie umów z pierwszymi firmami leasingowymi, które uwzględniły dopłaty w swojej ofercie. „Mój Elektryk” to nie jedyny instrument dofinansowania elektromobilności w obszarze pojazdów, który uruchomił NFOŚiGW. We wrześniu ruszył kolejny nabór w ramach cieszącego się dużym zainteresowaniem samorządów programu „Zielony Transport Publiczny”, przewidującego dotacje do zeroemisyjnych autobusów oraz infrastruktury ładowania. Tym razem na wsparcie przeznaczono środki w wysokości 1,2 mld zł. Z kolei ogłoszony w 2021 r. program „Wsparcie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych i infrastruktury do tankowania wodoru” przewiduje dotacje do prywatnych stacji ładowania o mocy co najmniej 22 kW, stacji ogólnodostępnych o mocach od 50 kW do mniej niż 150 kW, stacji ogólnodostępnych o mocach od 150 kW, jak również stacji tankowania wodoru. Kolejny z instrumentów wsparcia wdrażanych przez NFOŚiGW otrzymał nazwę „Rozwój infrastruktury elektroenergetycznej na potrzeby rozwoju stacji ładowania pojazdów elektrycznych”. Jest on adresowany do Operatorów Systemu Dystrybucyjnego (OSD). Celem programu jest wybudowanie lub modernizacja 4 tys. km sieci elektroenergetycznych oraz 800 stacji transformatorowo-rozdzielczych, niezbędnych dla rozwoju sieci ładowania pojazdów elektrycznych.
Optymalizacja prawa regulującego rynek elektromobilności
Jak podkreśla PSPA, po wielu miesiącach oczekiwań, w grudniu ub.r. branża doczekała się także prezydenckiego podpisu na nowelizacji Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Jej projekt został zaproponowany jeszcze w listopadzie 2020 r.
– Oceniając nowelizację chciałoby się powiedzieć „lepiej późno niż wcale”, ponieważ konieczność wprowadzenia istotnych modyfikacji ustawy była oczywista praktycznie od momentu wejścia w życie jej pierwotnej wersji, czyli już w 2018 r. Nowelizacja przyczyni się m.in. do przyspieszenia rozbudowy prywatnej infrastruktury ładowania, w związku z implementacją dyrektywy nr 844. Nowe budynki, zarówno te użyteczności publicznej, jak też mieszkalne, będą musiały być przygotowane na rozwój elektromobilności. W budynkach już istniejących, po wejściu w życie nowych przepisów, powinno być łatwiej zainstalować ładowarkę. Zmiany – choć zdecydowanie niewystarczające wobec potrzeb rynku – zostaną wprowadzone także w obszarze infrastruktury ogólnodostępnej. Tu jest jednak jeszcze bardzo wiele do zrobienia, choćby w temacie przyspieszenia procesu przyłączeniowego. I to oznacza, że z całą pewnością to nie będzie ostatnia nowelizacja ustawy o elektromobilności. W nowelizacji udało się także, po wielomiesięcznych burzliwych dyskusjach, zmienić przepisy dotyczące stref czystego transportu. Jest zatem szansa, że obszary niskoemisyjne w Polsce przestaną być obecne wyłącznie na papierze. Cieszymy się, że głos samorządów oraz organizacji branżowych, tak wyraźnie komunikowany w ramach Komitetu Samorządowego PSPA, został wysłuchany. Pozytywnie odbieramy także zmianę wprowadzoną dosłownie na ostatniej prostej, na etapie prac w komisjach, która pozwala posiadaczom prawa jazdy kategorii B kierować elektrycznymi pojazdami dostawczymi o dopuszczalnej masie całkowitej do 4,25 tony, a nie 3,5 tony. To krok w dobrym kierunku w kontekście przyśpieszenia rozwoju zeroemisyjnej logistyki w Polsce – mówi Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający PSPA.
W 2021 r. wprowadzono także szereg aktów wykonawczych regulujących obszar zeroemisyjnego transportu. W życie weszły m.in. rozporządzenia wprowadzające nowe znaki drogowe, w tym informujące o stacjach ładowania D-23b oraz D-23c, o które postulowało PSPA.
Polskie samorządy coraz bardziej elektromobilne
W 2021 r. w Polsce odnotowano postęp w realizacji obowiązków, które na polskie jednostki samorządu terytorialnego nałożyła Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych. W dalszym ciągu szybszej elektryfikacji ulegają floty transportu publicznego niż park samochodowy. Jak wynika z „Licznika elektromobilności” park e-busów w Polsce wzrósł o ponad połowę: z 430 w 2020 r. do 651 szt. w 2021 r. Od stycznia do grudnia flota autobusowa powiększyła się o 220 elektrycznych pojazdów.
– Rok 2021 przyniósł również znaczny postęp w poszerzaniu współpracy polskich samorządów i branży w obszarze e-mobility. Jego symbolem była „Deklaracja miast na rzecz rozwoju stref czystego transportu”, którą podpisała Unia Metropolii Polskich oraz PSPA. Jej naczelnym celem jest optymalizacja przepisów pod kątem ułatwienia tworzenia obszarów niskoemisyjnych. Plany ustanowienia strefy czystego transportu w 2022 r. ogłosił już m.in. Kraków. PSPA powołało również do życia koordynowany przez Miasto Łódź Komitet Samorządowy, którego głównym zadaniem ma być przyspieszenie tempa elektryfikacji transportu i popularyzacja nowej mobilności w polskich ośrodkach miejskich – mówi Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający PSPA.
Co czeka nas w roku 2022?
PSPA zwraca uwagę, że polska elektromobilność po raz pierwszych w historii wchodzi w nowy rok przy tak dobrych (chociaż dalekich od ideału) uwarunkowaniach natury legislacyjnej i z solidnym zapleczem w postaci kompleksowego systemu wsparcia finansowego ze środków NFOŚiGW.
– Mimo pewnych obaw związanych z niedoborem półprzewodników w rok 2022 wchodzimy z dużą dawką optymizmu. W 2021 r. wielomiesięczne starania branży przyniosły wymierne efekty w postaci optymalizacji szeregu przepisów prawnych regulujących obszar zeroemisyjnego transportu, w szczególności nowelizacji Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Ukoronowaniem intensywnego dialogu z NFOŚiGW było wdrożenie kompleksowego systemu wsparcia rynku e-mobility obejmującego jego najważniejsze komponenty: pojazdy elektryczne, stacje ładowania oraz niezbędną infrastrukturę elektroenergetyczną. To wszystko sprawia, że rok bieżący ma szansę stać się przełomowym okresem dla rozwoju elektromobilności w Polsce. Spodziewamy się, że sprzedaż BEV i PHEV może osiągnąć poziom nawet ok. 35 tys. egzemplarzy. Największym wyzwaniem będzie przyspieszenie rozbudowy sieci stacji ładowania. W tym celu PSPA wraz z czołowymi uczestnikami sektora infrastruktury przygotowuje propozycję projektu specustawy, która obejmie postulaty legislacyjne mające potencjał do zniesienia najważniejszych barier rozwoju sieci ogólnodostępnych ładowarek w Polsce – podsumowuje Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający PSPA.
Pełny raport zawierający podsumowanie najważniejszych wydarzeń na polskim rynku elektromobilności jest dostępny na stronie:
Raport PSPA: Rok 2021 w polskiej elektromobilności
